آیا رهبری و مدیریت یکی هستند، یا در مسیر پیشرفت سازمان، نقشی متفاوت اما تکمیل‌کننده ایفا می‌کنند؟ در حالی که بسیاری تصور می‌کنند این دو مفهوم یکی هستند، رهبری و مدیریت تفاوت‌های عمیقی دارند که شناخت آنها برای موفقیت سازمان‌ها ضروری است.
رهبران اغلب الهام‌بخش تیم‌ها هستند، چشم‌انداز می‌سازند و نوآوری را ترغیب می‌کنند؛ در حالی که مدیران به سازماندهی، برنامه‌ریزی و اجرای فرآیندها متمرکز هستند.
با این حال، نقاط مشترکی هم دارند که مرز بین این دو را محو می‌کند.
در این مقاله، تفاوت‌ها و اشتراکات رهبری و مدیریت را بررسی می‌کنیم و به اهمیت هر کدام در پویایی و موفقیت سازمان می‌پردازیم.
تعریف رهبری و مدیریت چرا تمایز آنها مهم است؟
رهبری و مدیریت دو مفهوم کلیدی هستند که با وجود هم‌پوشانی، نقش‌های متمایزی در سازمان‌ها ایفا می‌کنند. رهبری به توانایی هدایت و انگیزه‌بخشی به دیگران برای دستیابی به اهداف بزرگ‌تر اشاره دارد و معمولاً با ایجاد چشم‌انداز، خلاقیت و الهام‌بخشی همراه است.
رهبران ایده‌ها را شکل می‌دهند، تغییرات را ترغیب می‌کنند و با تأکید بر رشد شخصی، انگیزه‌ای ماندگار در اعضای تیم ایجاد می‌کنند.
در مقابل، مدیریت بر برنامه‌ریزی، سازماندهی و اجرای کارها متمرکز است. مدیران ساختارها را طراحی کرده، منابع را تخصیص داده و روی بهره‌وری و دستیابی به نتایج تمرکز می‌کنند.
۱. تعریف و تمرکز اصلی
- رهبری: هدایت و انگیزه‌بخشی به افراد با تمرکز بر چشم‌انداز و نوآوری.
- مدیریت: سازماندهی و اجرای فرآیندها با تمرکز بر بهره‌وری و کارایی.
۲. ویژگی‌ها و مهارت‌ها
- رهبران: الهام‌بخش، خلاق، مخاطره‌پذیر، متمرکز بر تغییر و پیشرفت.
- مدیران: منظم، ساختارمند، تحلیل‌گر، متمرکز بر ثبات و کارآمدی.
۳. قدرت و نفوذ
- رهبری: بر قدرت نفوذ و الهام‌بخشی تأکید دارد.
- مدیریت: بر قدرت سازمانی و کنترل ساختاری متمرکز است.
۴. نقش در زمان بحران یا تغییرات
- رهبران: ایجاد امید و انگیزه، آماده‌سازی افراد برای پذیرش تغییرات.
- مدیران: شناسایی چالش‌ها، کنترل فرآیندها و حفظ کارایی در شرایط بحران.
۵. اهداف و نتایج مورد نظر
- رهبری: تمرکز بر رشد فردی و تحقق چشم‌اندازهای بلندمدت.
- مدیریت: تمرکز بر دستیابی به نتایج کوتاه‌مدت و میان‌مدت با حداقل منابع.
۶. کاربرد و اهمیت در سازمان
- رهبری: مناسب برای تقویت نوآوری، ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت، و ایجاد انگیزه‌های ماندگار.
- مدیریت: ضروری برای ایجاد نظم، پیشبرد کارها، و دستیابی به بهره‌وری بالا.
۷. تعادل و هم‌افزایی
- تمایز و ترکیب آنها: رهبری و مدیریت به‌طور همزمان، به سازمان‌ها کمک می‌کند که هم خلاق و نوآور بمانند و هم کارآمد و منظم، تا به اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت خود دست یابند.
وظایف مدیریت و رهبری
وظایف مدیریت
- برنامه‌ریزی:
- تحلیل محیطی: مدیران باید شرایط داخلی و خارجی سازمان را تجزیه و تحلیل کنند تا نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات (SWOT) را شناسایی نمایند. این تحلیل به آنها کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد برنامه‌ریزی استراتژیک بگیرند.
- تعیین اولویت‌ها: مدیران باید اهداف مختلف سازمان را اولویت‌بندی کنند و منابع را به گونه‌ای تخصیص دهند که به مهم‌ترین اهداف دست یابند.
- سازماندهی:
- توسعه ساختار سازمانی: مدیران باید یک ساختار سازمانی مؤثر ایجاد کنند که شامل تعیین مسئولیت‌ها، نقش‌ها و روابط بین افراد و گروه‌ها باشد. این ساختار باید به گونه‌ای طراحی شود که کارایی و اثربخشی را افزایش دهد.
- تخصیص منابع: مدیران باید منابع مالی، انسانی و فیزیکی را به درستی تخصیص دهند تا عملیات به‌خوبی اجرا شود.
- هدایت و رهبری:
- مدیریت تیم: مدیران باید توانایی هدایت تیم‌ها را داشته باشند، که شامل شناسایی و بهره‌برداری از نقاط قوت هر فرد است. آنها باید به کارکنان اعتماد کنند و فضای همکاری را تشویق نمایند.
- حل تعارضات: در صورت بروز تعارضات، مدیران باید به‌طور مؤثر مداخله کنند و راه‌حل‌هایی پیدا کنند که به سود تیم باشد.
- کنترل و ارزیابی:
- نظارت بر پیشرفت: مدیران باید به‌طور مداوم عملکرد تیم و پروژه‌ها را نظارت کنند و اطمینان حاصل کنند که همه چیز طبق برنامه پیش می‌رود. این نظارت شامل بررسی گزارش‌ها و جلسات ارزیابی می‌شود.
- تحلیل انحرافات: در صورت بروز انحراف از اهداف تعیین‌شده، مدیران باید به‌سرعت به تحلیل علل و ارائه راهکارهای اصلاحی بپردازند.
- مدیریت منابع انسانی:
- استخدام و آموزش: مدیران باید فرآیندهای استخدام را مدیریت کنند و به شناسایی و استخدام افراد مناسب بپردازند. همچنین باید برنامه‌های آموزشی مناسبی را برای بهبود مهارت‌های کارکنان طراحی کنند.
- ارزیابی عملکرد: مدیران باید سیستم‌های ارزیابی عملکرد را پیاده‌سازی کنند که به کارکنان بازخورد می‌دهد و آنها را در جهت بهبود تشویق می‌کند.
- مدیریت مالی:
- برنامه‌ریزی بودجه: مدیران باید بودجه سالانه سازمان را تدوین کنند و به کنترل هزینه‌ها بپردازند. این شامل پیش‌بینی نیازهای مالی و مدیریت جریان نقدی است.
- گزارش‌های مالی: تحلیل گزارش‌های مالی و ارزیابی عملکرد مالی به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند و سرمایه‌گذاری‌های مؤثرتری انجام دهند.
وظایف رهبری
- ایجاد چشم‌انداز:
- ترسیم اهداف بلندمدت: رهبران باید آینده سازمان را ترسیم کرده و به کارکنان نشان دهند که چگونه می‌توانند به آن آینده دست یابند. این شامل ایجاد یک طرح استراتژیک است که چشم‌انداز سازمان را به وضوح بیان کند.
- انگیزش برای تحقق چشم‌انداز: رهبران باید به‌طور مستمر انگیزه و تعهد کارکنان را برای تحقق این چشم‌انداز افزایش دهند.
- تحریک نوآوری:
- ایجاد فضای خلاقیت: رهبران باید فضایی فراهم کنند که در آن کارکنان احساس راحتی کنند تا ایده‌های جدید را مطرح کنند. این ممکن است شامل برگزاری جلسات خلاقیت و نوآوری یا حمایت از پروژه‌های جدید باشد.
- پاسخگویی به چالش‌ها: رهبران باید به‌طور مؤثر به چالش‌های نوآوری پاسخ دهند و حمایت‌های لازم را برای تحقق ایده‌ها ارائه دهند.
- ایجاد انگیزه:
- استفاده از پاداش و تقدیر: رهبران باید سیستم‌های پاداش و تقدیر مؤثری را طراحی کنند تا تلاش‌ها و موفقیت‌های کارکنان را شناسایی و جشن بگیرند.
- فراهم آوردن فرصت‌های پیشرفت: رهبران باید به کارکنان فرصت‌های پیشرفت و توسعه شخصی را فراهم کنند تا احساس کنند که در سازمان ارزشمند هستند.
- مدیریت تغییرات:
- رهبری در زمان تغییر: در زمان تغییرات، رهبران باید در خط مقدم قرار بگیرند و کارکنان را در فرآیند تغییر هدایت کنند. این شامل ارتباط شفاف درباره دلایل تغییر و مزایای آن برای سازمان و کارکنان است.
- تشویق پذیرش تغییر: رهبران باید کارکنان را تشویق کنند تا به جای مقاومت، تغییرات را به‌عنوان فرصتی برای رشد و توسعه ببینند.
- ایجاد ارتباطات مؤثر:
- تقویت شفافیت: رهبران باید اطمینان حاصل کنند که اطلاعات به‌طور شفاف و به‌موقع به کارکنان منتقل می‌شود. این شامل جلسات عمومی و خبرنامه‌ها می‌شود.
- گوش دادن فعال: رهبران باید به‌طور فعال به نظرات و پیشنهادات کارکنان گوش دهند و به آنها پاسخ دهند. این می‌تواند به ایجاد احساس تعلق و مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها کمک کند.
- توسعه فرهنگ سازمانی:
- ترویج ارزش‌ها: رهبران باید ارزش‌های سازمان را تعریف و ترویج کنند و به کارکنان کمک کنند تا این ارزش‌ها را در کار خود پیاده‌سازی کنند.
- مدیریت تنوع: ایجاد یک فرهنگ سازمانی شامل تنوع و شمولیت می‌تواند به بهبود همکاری و نوآوری در سازمان کمک کند.
- توسعه مهارت‌ها و توانمندی‌ها:
- شناسایی نقاط قوت و ضعف: رهبران باید توانایی شناسایی نقاط قوت و ضعف کارکنان را داشته باشند و به آنها در توسعه مهارت‌های خود کمک کنند.
- فراهم آوردن فرصت‌های یادگیری: رهبران باید برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌هایی را فراهم کنند که به کارکنان کمک کند مهارت‌های جدیدی یاد بگیرند و در حوزه‌های جدید پیشرفت کنند.
رهبر و مدیر در سازمان‌ها: تفاوت‌ها و شباهت‌ها
نقش‌های کلیدی رهبر و مدیر در سازمان‌ها به دلیل وظایف و مسئولیت‌های متفاوتشان، بسیار مهم هستند. در اینجا به تفاوت‌ها و شباهت‌های نقش‌های رهبران و مدیران در سازمان‌ها می‌پردازیم و آنها را به دسته‌های مختلف تقسیم می‌کنیم.
- نقش‌ها و وظایف اصلی
رهبر:
- ایجاد چشم‌انداز: تعیین جهت‌گیری‌های کلان و بلندمدت برای سازمان.
- الهام‌بخشی و انگیزه‌دهی: ترغیب اعضای تیم به مشارکت و تلاش برای تحقق اهداف.
- ترویج نوآوری: تشویق خلاقیت و پذیرش ایده‌های جدید برای بهبود فرآیندها و محصولات.
- ایجاد فرهنگ سازمانی: ایجاد محیطی مثبت و حامی که منجر به رشد و پیشرفت اعضای تیم شود.
مدیر:
- برنامه‌ریزی و سازماندهی: تعیین اهداف، طراحی برنامه‌ها و تخصیص منابع برای دستیابی به آنها.
- کنترل و نظارت: بررسی و ارزیابی عملکرد تیم‌ها و اطمینان از پیشرفت در مسیر اهداف.
- حل مشکلات: شناسایی و مدیریت چالش‌ها و موانع برای حفظ بهره‌وری.
- توسعه فرآیندها: بهینه‌سازی و بهبود کارایی عملیاتی و سازمانی.
- مهارت‌ها و ویژگی‌ها
رهبر:
- خلاقیت و نوآوری: توانایی تفکر خارج از چارچوب و ارائه ایده‌های جدید.
- توانایی ارتباطی قوی: برقراری ارتباط مؤثر با اعضای تیم و انتقال پیام‌های الهام‌بخش.
- شجاعت و اعتماد به نفس: اتخاذ تصمیمات دشوار و مواجهه با چالش‌ها.
مدیر:
- تحلیل‌گری و برنامه‌ریزی: توانایی تجزیه و تحلیل داده‌ها و پیش‌بینی نیازها.
- مهارت‌های سازمانی: توانایی سازماندهی و مدیریت زمان و منابع به‌طور مؤثر.
- مهارت‌های بین فردی: تعامل مؤثر با اعضای تیم و حل تعارض‌ها.
- نقاط قوت و ضعف
رهبر:
- نقاط قوت: ایجاد انگیزه و همبستگی، ترغیب نوآوری و رشد فردی.
- نقاط ضعف: ممکن است از جزئیات اجرایی غافل شود و یا در مدیریت زمان و منابع محدود باشد.
مدیر:
- نقاط قوت: بهره‌وری بالا، انضباط و نظم در عملیات.
- نقاط ضعف: ممکن است در برابر تغییرات مقاومت کند و نوآوری را نادیده بگیرد.
- شباهت‌ها
- اهداف مشترک: هر دو به دنبال دستیابی به اهداف سازمان و بهبود عملکرد کلی آن هستند.
- نیاز به همکاری: رهبران و مدیران باید با یکدیگر همکاری کنند تا به تعادل بین نوآوری و کارایی برسند.
- تأثیر بر فرهنگ سازمانی: هر دو نقش به نوعی بر فرهنگ و جو سازمان تأثیر می‌گذارند و می‌توانند موجب ایجاد انگیزه و تعهد در اعضای تیم شوند.
- نقش‌های مکمل
در نهایت، رهبری و مدیریت نقش‌های مکمل یکدیگر هستند. در یک سازمان موفق، رهبران و مدیران باید با هم همکاری کنند تا یک محیط پویا، نوآور و کارآمد ایجاد کنند. به این ترتیب، سازمان می‌تواند هم به اهداف کوتاه‌مدت دست یابد و هم در بلندمدت به موفقیت‌های بزرگ‌تری برسد.
تفاوت اهداف مدیران و رهبران
رهبران به دنبال تغییرند و مدیران به دنبال پایداری
تفاوت در اهداف یکی از جنبه‌های کلیدی تمایز بین رهبران و مدیران است. در این بخش، به این موضوع می‌پردازیم که چگونه رهبران به دنبال تغییر و نوآوری هستند و مدیران تمرکز خود را بر پایداری و ثبات معطوف می‌کنند.
۱. اهداف رهبران: تغییر و نوآوری
- ایجاد تغییر: رهبران معمولاً با چالش‌های جدید و فرصت‌های بازار مواجه هستند و به دنبال ایجاد تغییرات بنیادین در سازمان برای پاسخگویی به این چالش‌ها هستند. آنها تلاش می‌کنند تا اعضای تیم را به سمت ایده‌های جدید و خلاقانه سوق دهند.
- الهام‌بخشی به دیگران :رهبران با ایجاد یک چشم‌انداز واضح و جذاب، اعضای تیم را به انجام کارهای بزرگ وادار می‌کنند. این الهام‌بخشی می‌تواند منجر به شکل‌گیری ابتکارات و پروژه‌های جدید شود که به تحول سازمان کمک می‌کند.
- پیشگام بودن در نوآوری: رهبران به دنبال جستجوی راه‌های نوین و روش‌های جدید برای حل مسائل هستند. آنها اغلب از خطرات و عدم قطعیت‌ها نمی‌هراسند و به دنبال یادگیری از تجربیات هستند.
۲. اهداف مدیران: پایداری و بهره‌وری
- حفظ ثبات: مدیران تمرکز خود را بر روی فرآیندها و کارایی می‌گذارند و به دنبال حفظ ثبات در عملیات سازمان هستند. آنها به ایجاد ساختارهای منظم و کارآمد اهمیت می‌دهند تا از افت کیفیت و کارایی جلوگیری کنند.
- دستیابی به نتایج قابل اندازه‌گیری: مدیران به نتایج ملموس و قابل اندازه‌گیری اهمیت می‌دهند. آنها معمولاً بر روی اهداف کوتاه‌مدت تمرکز می‌کنند و برای دستیابی به این اهداف از برنامه‌ریزی و کنترل دقیق استفاده می‌کنند.
- مدیریت منابع: مدیران باید منابع (مالی، انسانی و زمانی) را به‌طور مؤثر مدیریت کنند تا اطمینان حاصل شود که سازمان به حداکثر بهره‌وری دست می‌یابد.
۳. توازن بین تغییر و پایداری
در حالی که رهبران و مدیران اهداف متفاوتی دارند، در نهایت موفقیت یک سازمان به تعادل بین این دو رویکرد بستگی دارد. تغییرات ممکن است نیاز به رهبری قوی داشته باشد تا اعضای تیم را در مسیرهای جدید راهنمایی کند، در حالی که پایداری و بهره‌وری نیز از طریق مدیریت مؤثر و کارآمد حاصل می‌شود.
چگونه رهبری و مدیریت می‌توانند به هم کمک کنند تا سازمانی موفق ایجاد شود؟
رهبری و مدیریت هر دو نقش‌های کلیدی در شکل‌گیری و موفقیت سازمان‌ها دارند. در واقع، این دو مفهوم اگرچه متفاوت هستند، اما در عمل به‌صورت مکمل یکدیگر عمل می‌کنند. در زیر به تفصیل درباره چگونگی همکاری رهبری و مدیریت برای ایجاد یک سازمان موفق می‌پردازیم:
۱. ترسیم چشم‌انداز مشترک
- تعیین اهداف و ارزش‌ها: رهبران با ترسیم یک چشم‌انداز واضح و تعیین اهداف بلندمدت، مسیر حرکت سازمان را مشخص می‌کنند. این اهداف باید با ارزش‌های سازمان هم‌راستا باشد تا کارکنان بتوانند درک بهتری از مأموریت خود داشته باشند.
- ایجاد انسجام: مدیران وظیفه دارند این اهداف را به اهداف کوتاه‌مدت و عملیاتی تقسیم کنند و برنامه‌هایی را برای دستیابی به آنها طراحی کنند. این انسجام بین استراتژی و عملیات، به کارکنان کمک می‌کند تا درک کنند که تلاش‌های آنها چگونه به دستیابی به اهداف کلان سازمان کمک می‌کند.
۲. ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت
- محیط حمایتی: رهبران باید فضایی ایجاد کنند که در آن کارکنان احساس امنیت و ارزشمندی کنند. این محیط باید شامل تشویق به نوآوری، یادگیری از اشتباهات و پذیرش ایده‌های جدید باشد.
- مدیریت و اجرای فرهنگ: مدیران با استفاده از سیاست‌ها و فرآیندهای مناسب، این فرهنگ را در عمل پیاده‌سازی می‌کنند. به عنوان مثال، برگزاری جلسات منظم برای تبادل نظر و ایده‌پردازی می‌تواند به ترویج این فرهنگ کمک کند.
۳. مدیریت تغییرات
- آمادگی برای تغییر: رهبران باید به‌طور مداوم تغییرات بازار و نیازهای مشتریان را زیر نظر داشته باشند و تغییرات لازم را شناسایی کنند. این پیش‌بینی به آنها کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی‌های مناسبی انجام دهند.
- اجرای تغییرات: مدیران در این زمینه نقش کلیدی دارند. آنها باید تغییرات را به‌طور مؤثر برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی کنند و به کارکنان اطمینان دهند که تغییرات به نفع سازمان و خود آنها است. این ارتباط مؤثر می‌تواند باعث کاهش مقاومت در برابر تغییر شود.
۴. تقویت همکاری و ارتباطات
- ارتباطات مؤثر: رهبران باید توانایی ارتباط مؤثر با کارکنان را داشته باشند تا ارزش‌های سازمان و چشم‌اندازهای آن را به‌خوبی منتقل کنند. این ارتباطات می‌تواند شامل جلسات هفتگی، گزارش‌های وضعیت و جلسات بازخورد باشد.
- شناسایی و حل مسائل: مدیران نیز باید به‌طور مداوم به مشکلات و چالش‌های موجود در سازمان توجه کنند و با برگزاری جلسات مشترک و مشاوره، به حل آنها بپردازند. این همکاری می‌تواند به بهبود روابط و افزایش اعتماد میان کارکنان کمک کند.
۵. توسعه مهارت‌ها و توانمندی‌ها
- آموزش و توسعه: رهبران باید به شناسایی نیازهای آموزشی کارکنان توجه داشته باشند و فرصت‌های یادگیری را فراهم آورند. این آموزش‌ها می‌تواند شامل کارگاه‌های مهارتی، دوره‌های آنلاین و مشاوره‌های فردی باشد.
- برنامه‌ریزی برای آینده: مدیران با تحلیل نیازهای آینده سازمان و شناسایی مهارت‌های لازم، می‌توانند برنامه‌های آموزشی هدفمندی را طراحی کنند تا کارکنان در مسیر رشد و پیشرفت قرار بگیرند.
۶. تحلیل و ارزیابی عملکرد
- بازخورد مستمر: رهبران باید به اعضای تیم بازخوردهای مثبت و سازنده ارائه دهند و آنها را تشویق کنند تا در پی پیشرفت‌های فردی و گروهی باشند. این بازخوردها می‌تواند به شناسایی نقاط قوت و ضعف کمک کند.
- شاخص‌های عملکرد: مدیران باید از شاخص‌های عملکرد کلیدی (KPI) برای ارزیابی پیشرفت سازمان استفاده کنند. این ارزیابی‌ها به شناسایی نقاط قوت و ضعف کمک کرده و امکان بهبود مستمر را فراهم می‌کند.
۷. ایجاد نوآوری و بهبود مستمر
- تشویق نوآوری: رهبران باید با ترویج فرهنگ نوآوری، کارکنان را به ارائه ایده‌های جدید تشویق کنند. این ممکن است شامل برگزاری رویدادهای ایده‌پردازی یا ایجاد تیم‌های خاص برای بررسی و پیاده‌سازی ایده‌های نو باشد.
- بازخورد از عملکرد نوآوری: مدیران باید روندهای جدید را نظارت کرده و بازخوردهای لازم را برای بهبود فرآیندها و محصولات ارائه دهند. این می‌تواند به سازمان کمک کند تا در برابر رقبا متمایز شود و نیازهای مشتریان را به‌خوبی برآورده سازد.
سخن پایانی
در نهایت، می‌توان گفت که رهبری و مدیریت دو عنصر کلیدی برای موفقیت سازمان‌ها هستند که هر کدام وظایف و مهارت‌های خاص خود را دارند. رهبری عمدتاً بر الهام‌بخشی، انگیزه دادن و شکل‌دهی فرهنگ سازمانی تمرکز دارد. رهبران با ترسیم یک چشم‌انداز واضح و ایجاد اعتماد، می‌توانند تیم‌های خود را به سوی اهداف مشترک هدایت کنند. آنها بر روی روابط انسانی و ایجاد انگیزه در کارکنان تأکید دارند و به آنها کمک می‌کنند تا در کار خود احساس ارزشمندی کنند.
از سوی دیگر، مدیریت به سازماندهی، برنامه‌ریزی و کنترل فرآیندها می‌پردازد. مدیران مسئولیت دارند تا منابع را به طور مؤثر مدیریت کنند، وظایف را تقسیم‌بندی کنند و عملکرد را پایش نمایند. آنها بر روی کارایی و نظم تأکید دارند و به دنبال اطمینان از تحقق اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت سازمان هستند.
سوالات متداول
تفاوت اصلی بین رهبری و مدیریت چیست؟
رهبری بیشتر بر انگیزه و الهام‌بخشی تمرکز دارد، در حالی که مدیریت به سازماندهی و کنترل فرآیندها می‌پردازد.
آیا رهبران و مدیران می‌توانند همزمان در یک سازمان حضور داشته باشند؟
بله، آنها می‌توانند نقش‌های مکمل داشته باشند و به بهبود کارایی و نوآوری در سازمان کمک کنند.
چگونه می‌توان از ویژگی‌های رهبری و مدیریت در سازمان بهره‌برداری کرد؟
با ایجاد فضایی که در آن رهبران و مدیران به‌طور همزمان بر اهداف و فرآیندها تمرکز کنند، می‌توان به بهترین نتایج رسید.
در زمان بحران، نقش رهبران و مدیران چگونه متفاوت است؟
رهبران به ایجاد انگیزه و همدلی می‌پردازند، در حالی که مدیران بر حفظ نظم و کنترل فرآیندها تمرکز دارند.
بدون دیدگاه